ارزیابی لرزه‌ای تونل‌های راه‌آهن با پوشش بنایی سنگی با استفاده از روش شبه-استاتیکی (مطالعه موردی: تونل 68 کشور)

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مهندسی عمران، مرکز آموزش عالی استهبان

2 گروه مهندسی ژئوتکنیک، دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تبریز

چکیده

بسیاری از تونل­های راه­آهن کشور نیاز به مرمت دارند و در طرح اولیه آن­ها بارگذاری لرزه­ای در نظر گرفته نشده است. از سوی دیگر تغییر شکل برشی تونل ناشی از امواج برشی لرزه­ای عمودی یکی از مهم­ترین بارگذاری­ها در تونل­هاست که باید در نظر گرفته شود. براین اساس در این مقاله یک تونل راه­آهن (تونل 68 در استان لرستان) با مقطع نعل اسبی و سیستم نگهدار بنایی از لحاظ لرزه ارزیابی می­شود. ابتدا شرایط استاتیکی تونل (عملکرد تونل تحت تنش­های برجا) بررسی می­شود و در ادامه تحلیل لرزه­ای انجام شده و عملکرد تونل در شرایط بارگذاری لرزه­ای بررسی می­شود. از روش تحلیل لرزه­ای شبه­استاتیکی برای ارزیابی تونل استفاده می­شود. نتایج نشان می­دهد که سیستم نگهدار بنایی با توجه به عدم یکپارچگی لازم در مقابل بار لرزه­ای در منطقه جوابگو نیست و نیاز به بهسازی لرزه­ای دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Seismic Evaluation of Railroad Tunnels with Stone Masonry Lining Based on Pseudo-Static Method: The case study of 68 tunnel

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Zareifard 1
  • Masoud Ranjbarnia 2
1 Faculty of Civil Engineering, Higher Education Center, Estahban
2 Faculty of Civil Engineering, University of Tabriz, Iran
چکیده [English]

Iran is one of the most seismically active areas in the world. Railway tunnels are an integral part of the infrastructure of modern society. Railway tunnels built in areas subject to earthquake activity must withstand both seismic and static loading. In this manner, some railroad tunnels need retrofitting. They have been designed without considering the seismic loading and can damage in future earthquakes. Thus, these tunnels should be evaluated, seismically. This paper, presents a summary seismic analysis and evaluation of railroad tunnels with stone masonry lining. 68 railroad tunnel is investigated, in this manner, as a case study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tunnel
  • Stone masonry lining
  • Tubular KT-joint
  • Seismic evaluation
  • Pseudo-static method
امیری م، رجبی س، دارابی م، "مطالعه اثر هندسه مقطع بر روی میزان نشست زمین در اثر حفر تونل تک و دوقلو، مطالعه موردی: تونل مترو اصفهان"، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تبریز، 1397، 49 (2)، 35-46.
راه­آهن جمهوری اسلامی ایران، "پروژه تحلیل و طراحی نحوه مقاوم­سازی تونل شماره 68 ( ناحیه لرستان) در مقابل زلزله و ارائه نقشه­های عملیاتی"، مجری: احمد فهیمی­فر، 1392.
رضایی­فرعی ا ح، بابائی س، "بررسی اثرات پارامترهای مختلف در تعیین میزان بهینه فشار جبهه کار تـونل‌های مکانیزه در خاک‌های رسی- سیلتی"، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تبریز، 1396، 47 (3)، 88، 33-45.
رنجبرنیا م، رحیم­پور ن، "تخمین همگرایی تونل‌های دایروی عمیق با استفاده از منحنی تنش- کرنش توده ‌سنگ اطراف آن"، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تبریز، 1396، 47 (4)، 89، 1-13.
زارعی­فرد، م ر، فهیمی­فر ا، "تحلیل اندرکنش پوشش- توده سنگ در تونل­های حفاری شده در توده سنگ هوک و براون با در نظر گرفتن ناحیه آسیب دیده"، نشریه مهندسی عمران امیـرکبیر، 1398، 1-20.
مرکز تحقیقات راه و مسکن، "آیین­نامه طراحی ساختمان­ها در برابر زلزله"، آیین­نامه 2800"، ویرایش چهارم، 1391.‌
ملاجوادی س، پورتقی ا، کاتبی ه، لطف­اللهی یقین م ع، "تخمین همگرایی تونـل‌های دایروی عمیق با استفاده از منحنی تنش- کرنش توده ‌سنگ اطراف آن"، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تبریز، 1391، 42 (2)، 35-46.
Amorosi A, Boldini D, “Numerical modeling of the transverse dynamic behavior of circular tunnels in clayey soils”, Soil Dynamics and Earthquake Engineering 2009, 29, 1059-1072.
Bardet JP, Ichii K, Lin CH, “EERA: A Computer program for equivalent-linear earthquake site response analysis of layred soil deposits”, Department of Civil Engineering, University of Southern California 2000.
Bobet A, “Effect of pore water pressure on tunnel support during static and seismic loading”, Tunnelling and Underground Space Technology 2003, 18, 377-393.
Building Code Requirements for Masonry Structures and Commentary (ACI 530/ASCE 5/TMS 402-92) and Specifications for Masonry Structures and Commentary (ACI 530.1/ASCE 6/TMS 602-92), American Concrete Institute, Detroit, MI, 1992.
Chang CY, Power MS, Idriss IM, Somerville PG, Silva W, Chen PC, Engineering characterization of ground motion task II: observational data on spatial variations of earthquake ground motion. Report no. NUREGCR-3805, US Nuclear Regulatory Commission, 1986, vol. 3.
Crowder JJ, Bawden WF, “The Estimation of Post-Peak Rock Mass Properties: Numerical Back Analysis Calibrated using In Situ Instrumentation Data. Rocnews”, Available from, 2006.
Federal Highway Administration (FHWA) “Seismic Retrofitting Manual for Highway Structures: Part 2- Retaining Structures, Slopes, Tunnels, Culverts and Roadways”, FHWA-IF-05-023, Washington, DC, 2006.
Goodman RE, “Introduction to Rock Mechanics”, New York: Wiley and Sons, 1980.
Hashash YMA, Hook JJ, Schmidt B, Yao JI, “Seismic design and analysis of underground structures”, Tunneling and Underground Space Technology 2001, 16, 247-293.
Hoek E, Brown ET, “Underground Excavation in Rock. Institution of Mining and Metallurgy”, 1980, London.
Hoek E, Carranza-Torres, C, Corkum, B, “Hoek-Brown failure criterion-2002 ed”, In: Proceedings of the NARMS-TAC 2002, Mining Innovation and Technology, Toronto, Canada, 2002, 267-273.
Hoek E, Diederichs M, “Empirical estimates of rock mass modulus”, International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, 2006, 43, 203-215.
Jaramillo CA, “Impact of Seismic Design on Tunnels in Rock-Case Histories”, Underground Space, 2017, 2 (2), 106-114.
Kattis SE, Beskos DE, Cheng AHD, “2D dynamic response of unlined and lined tunnels in poroelastic soil to harmonic body waves”, Earthquake Engineering and Structure Dynamics, 2003, 32, 97-110.
Merritt JL, Monsees JE, Hendron AJ, Jr., “Seismic Design of Underground Structures”, Proceedings, Rapid Excavation and Tunneling Conference, American Institute of Mining, Metallurgical, and Petroleum Engineers, American Society of Civil Engineers, New York, 1985, 16-20.
Newmark NM, “Effects of Earthquakes on Dams and Embankments”, Geotechnique, 1965, 15 (2), 139-160.
Penzien J, Wu CL, “Stresses in linings of bored tunnels”, Earthquake Engineering and Structure Dynamics, 1998, 27, 283-300.
Phase 2 v5.0, Two-dimensional finite element analysis program, Rocscience Incorporation, 2002.
Rocscience. Phase 2, Version6 www.rocscience.comi. Toronto, Ontario, 2006.
Seed BH, Whitman RV, “Design of Earth Retaining Structures for Dynamic Loads”, ASCE Specialty Conference on Lateral Stresses in the Ground and Design of Earth Retaining Structures, 1970.
Stocklin J, “Structural History and Tectonics of Iran; A Review”, Bulletin-American Association of Petroleum Geologists, 1968, 52, 1229-1258.
Wang JN, “Seismic Design of Tunnels: A State-of-the-Art Approach”, Monograph Monograph 7. Parsons, Brinckerhoff, Quade and Douglas, Incorporation, New York, 1993.
Wang WL, Wang TT, Su JJ, Lin CH, Seng CR, Huang TH, “Assessment of Damages in Mountain Tunnels due to the Taiwan Chi-Chi Earthquake”, Tunn Undergr Space Technol, 2001, 6, 133-150.
Yu HT, “Seismic analysis of long tunnels: A review of simplified and unified methods”, Tunnelling and Underground Space Technology, 2017, 2 (2), 73-87.
Yu HT, Chen JT, Bobet A, Yuan Y, “Damage observation and assessment of the Longxi tunnel during the Wenchuan earthquake”, Tunnelling and Underground Space Technology, 2016, 54, 102-116.
Yu HT, Yuan Y, Bobet A, “Multiscale method for long tunnels subjected to seismic loading”, International Journal for Numerical and Analytical Methods in Geomechanics, 2013, 37 (4), 374-398.
Zhang X, Jiang Y, Sugimoto S, “Seismic damage assessment of mountain tunnel: A case study on the Tawarayama tunnel due to the 2016 Kumamoto Earthquake”, Tunnelling and Underground Space Technology, 2018, 71, 138-148.