بررسی احتمال نشت آلاینده از تکیه‌گاه‌های سد باطله معدن مس سونگون با استفاده از خصوصیات ژئوتکنیک و شواهد هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی

نوع مقاله : یادداشت پژوهشی

نویسندگان

دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

چکیده

سد باطله آیت­کندی به منظور ذخیره باطله حاصل از فرآیند تغلیظ مس و مولیبدن معدن مس سونگون احداث شده است. در این مطالعه با توجه به ماهیت آلاینده­ها و امکان آلودگی آب­های سطحی و زیرزمینی پایین دست به فلزات سنگین، بررسی­ها در دو بخش نمونه­برداری آب و آنالیز شیمیایی نمونه­ها در طی فصول سال و نیز مطالعه نفوذپذیری توده سنگ تکیه­گاه­ها و بستر رودخانه زرنکاب (مخزن اصلی) انجام گردید. روند کلی نمونه‌برداری از نزدیکی منبع آلودگی (سد باطله) به سمت پایین دست می­باشد همچنین با استفاده از عدد لوژان و رفتارهای هیدرومکانیکی درزه­های مربوط به گمانه­های حفر شده در محدوده، تخمین مناسبی از امکان نشت آب از سد باطله در ترازهای مختلف انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، ارتباط منطقی از نظر داده­های هیدروژئوشیمیایی بین آب مخزن سد باطله در تراز فعلی آن و ایستگاه­های پایین دست مشاهده نمی­شود. همچنین با توجه به داده­های موجود، در حال حاضر نشت از سد باطله معدن مس سونگون در تراز فعلی آن صورت نمی­گیرد ولی با افزایش فشار هیدرولیکی امکان نشت وجود دارد، بنابر این برنامه­ریزی برای اجرای طرح­هایی جهت علاج بخشی و جلوگیری از هرگونه نشت ضروری می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Probably Contamination Seepage Through Abutment of the Tailing Dam of Sungun Cu-Mo Mine Using of Geotechnical Characteristics and Groundwater Hydrogeochemical Evidences

نویسندگان [English]

  • Abdorreza Vaezi-hir
  • Younes Jowdat Saidabad
Faculty of Natural Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

Pollution of groundwater from the sources such as waste disposal sites, is a worldwide problem. Mining of mineral ores and disposal of resulting waste pose a significant risk to ground water. Sungun copper mine tailings dams in East Azarbaijan province is located in basin Zarnekab (a brunch of Ahar chay main basin). This tailing dam supply storage of 270 million cubic meters for semi-solid waste. With a final height of 186 meters. This dam is a kind of upward tailings dam with clay core and current height of 115 meters. Any leak from tailing dams can be an environmental hazard specially if there is a main river like Aras is in the downstream. This is an investigation on the probable leak from abutments of Sungun tailing dam using geotechniques and hydrochemical evidences, which the latter rarely used for such investigations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sungun Mine
  • Tailings dam
  • Seepage
  • Abutment
  • Groundwater
  • Hydrochemistry
  • Geotechnical

مراجع

Jantzer I, Bjelkevik A, Pousette K, “Material properties of tailings from Swedish mine”, 2005.
Al-Busaidi TS, “A case study of groundwater pollution due to copper mines in the sultanate of oman”, doctoral dissertation, University of Bradford, 1998.
Sharma RS, Al-busaidi TS, “Groundwater pollution due to a tailings dam”, Engineering Geology, 2001.
Nonveiller E, “Grouting theory and practice, development of geotechnical engineering”, Elsevier, 1989.
Ewert FK, “Rock Grouting with emphasis on dam sites”, Springer, Germany, 1985.
ملاپیری ح، "بررسی آلودگی آب­های سطحی و زیرزمینی به فلزات سنگین در محدوده معدن مس- مولیبدن سونگون"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، 1392.
جودت ی، "بررسی احتمال نشت آلاینده از جناحین و مخزن سد باطله معدن مس سونگون"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، 1393.
جودت سعدآباد ی، واعظی­هیر ع، جوانی ح، "ارزیابی نفوذپذیری و رفتار هیدرومکانیکی تکیه گاه­های سد باطله معدن مس سونگون"، هجدهمین همایش انجمن زمین­شناسی ایران، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، دی ماه 1393.
نشریه مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تبریز
دوره 47.3، شماره 88 - شماره پیاپی 88
پاییز 1396
آذر 1396
صفحه 105-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار