مدیریت رسوب در بهره‌برداری چند هدفه از سد سفیدرود با لحاظ تولید انرژی برق‌آبی و مسائل زیست‌محیطی

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران

2 گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

چکیده

 
     با افزایش تقاضا برای آب و انرژی برق‌آبی و از طرفی دیگر با توجه بهرسوب‌گذاریمخازن سدها و مسایل زیست‌محیطی دیگر، بهره‌برداری از مخازن از پیچیدگی خاصی برخوردار است. در این تحقیق روش الگوریتم ژنتیک چند هدفه با رتبه‌بندی نامغلوب (NSGA-II) به منظور بهینه‌سازی چند هدفه مخزن سد سفیدرود به کار برده شده و علاوه بر قید‌های فیزیکی، مسائل و محدودیت‌های زیست­محیطی نیز در نظر گرفته شده است. سپس به وسیله وزن‌دهی به توابع هدف، سناریو‌های مختلفی تعریف شده‌اند و بهترین راه‌ حل‌ متناظر با هر سناریو از میان مجموعه نقاط بهینه پارتو تعیین گردیده است. نتایج این تحقیق که نسبت به تحقیق حاکی از آن هستند که با استفاده از بهینه‌سازی خروجی جریان در مخزن سفیدرود می‌توان به یک مدیریت مناسب‌تر جهت تأمین اهداف مورد نظر دست یافت. نتایج نشان می‌دهند که علاوه بر تأمین مناسب‌تر نیاز آبی پایین دست می‌توان مقدار تولید انرژی برق‌آبی را بیش از 7 درصد نسبت به حالت مشاهداتی افزایش داد. همچنین در صورت نیاز به عملیات رسوب‌زدایی و با هدف تأمین هشتاد درصد از نیاز آبی پایین‌دست، نه تنها می‌توان انرژی برق‌آبی تولیدی را 3 درصد نسبت به حالت مشاهداتی افزایش داد، بلکه مقدار رسوب خروجی نیز بیش از 47 میلیون تن افزایش خواهد داشت.
 

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sediment Management by Multi-objective Operation of Sefidrud Dam with Respect to Hydropower Generation and Environmental Issues

نویسندگان [English]

  • Reza Hajiabadi 1
  • Mahdi Zarghami 2
  • Vahid Nourani 2
1 Faculty of Civil Engineering, Iran University of Science and Technology
2 Department of Water Resources Engineering, Faculty of Civil Engineering, University of Tabriz
چکیده [English]

Traditional management of water resources, which is often based on cost and benefit, is not sustainable approach; therefore reassessment of the former approaches seems necessary nowadays. Optimum reservoirs operation is one of the important water resource management problems. Present study has used the non dominated sorting genetic algorithm (NSGA-II) for multi-objective optimization of Sefidrud reservoir in North of Iran. The main goal of the study is to reach sustainable operation of the reservoir by considering these objectives simultaneously: supply of downstream demand, sediment evacuation and hydropower generation

کلیدواژه‌ها [English]

  • optimization
  • multi-objective genetic algorithm
  • Sefidrud
  • Pareto optimal points

مراجع

]1[     آزادنیا، ا.، "کاربرد الگوریتم PSO در حل مسائل چند هدفه منابع آب"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ایران، 1388.
]2[     وزارت نیرو، "گزارش عملیات رسوب‌زدایی سد سفیدرود"، شرکت سهامی آب منطقه­ای گیلان، امور سدها، پاییز 1385.
]3[     اینانلو، ب.، "ترکیب روش تصمیم­گیری چند معیاره TOPSIS و الگوریتم بهینه‌سازی PSO در حل مسائل چند هدفه مدیریت منابع آب"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ایران، 1390.
[4]       Montalvo, I., Izquierdo, J., Garcia, R. P., Herrera, M., "Improved Performance of PSO with Self-Adaptive Parameters for Computing the Optimal Design of Water Supply Systems", Engineering Applications of Artificial Intelligence, 2010, 23 (5), 727-735.
[5]       Wu, W., Holger, R. M., Angus, R. S., "Multiobjective Optimization of Water Distribution Systems Accounting for Economic Cost, Hydraulic Reliability and Greenhouse Gas Emissions", Water Resources Research, 2013, 49 (3), 1211-1225.
[6]       Liu, Y., "Automatic Calibration of a Rainfall-Runoff Model Using a Fast and Elitist Multi-Objective Particle Swarm Algorithm", Expert Systems with Applications, 2009, 36 (5), 9533-9538.
[7]       Zarghami, M., Hajykazemian, H., "Urban Water Resources Planning by Using a Modified Particle Swarm Optimization Algorithm" Resources, Conservation and Recycling, 2013, 70, 1-8.
[8]       Afshar, M. H., Rajabpour, R., "Application of Local and Global Particle Swarm Optimization Algorithm to Optimal Design and Operation of Irrigation Pumping Systems", Irrigation and Drainage, 2009, 58 (3), 321-331.
]9[       نورانی، و.، کی‌نژاد، م. ع.، کاردان، ن.، "استفاده از الگوریتم ژنتیک برای بهینه‌سازی پنستاک سدهای بتنی"، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست، 1390، 40 (3)، 85-95.
[10]    Chen, L., "Real-coded Genetic Algorithm Optimization of Long-Term Reservoir Operation", Journal of American Water Resources Association, 2003, 39 (5), 1157-1165.
[11]     Chang, F., Chen, L., Chang, L., "Optimizing the Reservoir Operating Rule Curves by Genetic Algorithms", Hydrological Processes, 2005, 19 (11), 2277-2289.
]12[   سلطانی، ف.، کراچیان، ر.، کارآموز، م.، "بهره‌برداری بهینه کمی-کیفی از مخازن سدها با کاربرد مدل‌های استنتاج تطبیقی عصبی- فازی (ANFIS) و مدل بهینه‌سازی الگوریتم ژنتیک"، مجله علمی و پژوهشی شریف، 1388، 51 (1)، 3-10.
[13]     Chen, L., Mcphee, J., William, W., Yeh, G., "A Diversified Multiobjective GA for Optimizing Reservoir Rule Curves", Advances in Water Resources, 2007, 30 (5), 1082-1093.
[14]     Wan, X. Y., Wang, G. Q., Yi, P., Bao, W. M., "Similarity-Based Operation of Water and Sediment in a Sediment-Laden Reservoir", Water Resources Management, 2010, 24 (15), 4381-4402.
[15]     Khan, N. M., Babel, M. S., Tingsanchali, T., Clemente, R. S., Luong, H. T., "Reservoir Optimization-Simulation with a Sediment Evacuation Model to Minimize Irrigation Deficits", Water Resources Management, 2012, 26 (11), 3173-3193.
[16]     Shokri, A., Bozorg Hadad, O., Miguel, A., "Reservoir Operation for Simultaneously Meeting Water Demand and Sediment Flushing: Stochastic Dynamic Programming Approach with Two Uncertainties", Journal of Water Resources Planning and Management, 2013, 139 (3), 277-289.
[17]     Bai, T., Wu, L., Chang, J. X., Huang, Q., "Multi-Objective Optimal Operation Model of Cascade Reservoirs and its Application on Water and Sediment Regulation", Water Resources Management, 2015, 29 (8), 2751-2770.
]18[   پایمزد، ش.، "تخصیص آب بین استانی در حوضه‌های مشترک با رویکرد دینامیک، مطالعه موردی: حوضه قزل اوزن"، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، ایران، 1388.
]19[   جدیری، ل.، "مدل­سازی تغییر اقلیم و اثر آن بر تولید برق­آبی سدها؛ مطالعه موردی سد سفیدرود"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، ایران، 1391.
[20]     Tolouie, E., West., J. R., Billam., J., "Sedimentation and Desiltation in The Sefid-Rud Reservoir, Iran", Geomorphology and Sedimentology of Lake and Reservoirs, Edited by J. McManus and R. W. Duck, New York, 1993, pp 125-138.
[21]     Deb, K., Pratap, A., Agarwal, S., Meyarivan, T., "A Fast and Elitist Multiobjective Genetic Algorithm: NSGA-II", IEEE Transactions on Evolutionary Computation, 2002, 6 (2), 182-197.
[22]     Atkinson, E., "The Feasibility of Flushing Sediment from Reservoir", Report OD 137, UK TDR Project R5839, HR Wallingford Ltd, United Kingdom, November, 1996.
[23]     Revelle, C., "Optimizing Reservoir Resources Including a New Model for Reservoir Reliability", John Wiley & Sons, New York, 1999, pp 45-65.
[24]     Harsanyi, J. C., Selten, R., "A Generalized Nash Solution for Two Person Bargaining Games with Incomplete Information", Management Science, 1972, 18 (2), 80-106.
[25]         Hajiabadi, R., Zarghami, M., "Multi-Objective Reservoir Operation with Sediment Flushing; Case Study of Sefidrud Reservoir", Water Resources Management, 2014, 28 (15) 5357-5376.
نشریه مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تبریز
دوره 46.1، شماره 82 - شماره پیاپی 82
بهار 1395
خرداد 1395
صفحه 13-24

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار