مدل سازی عددی پاسخ دینامیکی و اثر زلزله های حوزه دور و نزدیک بر ایستگاه مترو واقع در مجاورت گسل (مطالعه موردی: ایستگاه های خط 2 مترو تبریز)

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی مرند، دانشگاه تبریز

چکیده

گسترش استفاده از فضاهای زیرزمینی در شهرها لزوم توجه به طراحی آن در شرایط اضطراری نظیر زلزله، انفجار و غیره را اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. در این مقاله چهار ایستگاه خط 2 متروی تبریز، ایستگاه فهمیده، باغمیشه، میدان عباسی و دانشگاه آزاد که در مسیر توسعه شمالی خط 2 متروی تبریز هستند، انتخاب شده ­اند. ازجمله عوامل مؤثر در پایداری این ایستگاه‌ها، وضعیت زمین‌شناسی، ویژگی‌های ژئومکانیکی خاک، خصوصیات فیزیکی و مکانیکی مصالح به ­کار رفته، بارهای ترافیکی، مقدار جابه­ جایی‌ها در سازه و در خاک و تعیین مقدار نشست سطح زمین است. با در نظر گرفتن مقدار و میزان تأثیرگذاری این عوامل و به‌کارگیری آن‌ها با روش تحلیل عددی المان محدود پایداری ایستگاه­ های موردنظر با استفاده از نرم‌افزار ABAQUS در دو حالت (یک حالت برای سازه سه‌طبقه بتنی برای ایستگاه فهمیده، باغمیشه و عباسی و حالت دیگر برای سازه دوطبقه بتنی برای دانشگاه آزاد منظور گردید) بررسی شده است. همچنین تحلیل‌ها با در نظر گرفتن چهار شتاب‌نگاشت از چهار زلزله مختلف اتفاق افتاده در گذشته انتخاب شده که سه مورد ورزقان و کوبه و چی­چی نزدیک گسل و زلزله ایمپریال دور گسل می­باشد. طبق تحلیل­ های انجام شده، اثر شتاب بر روی خاک بیشتر بوده (هم در زلزله دور و هم نزدیک) ولی در زیرخاک و سازه شتاب یکسانی رخ‌داده است. اثر زلزله دور دو برابر زلزله های نزدیک گسل در جابه­ جایی جانبی طول سازه است. با افزایش ارتفاع سازه تنش سازه در زلزله‌های دور و نزدیک بیشتر می­ شود. مقدار نیرو برشی در نقاط مختلف سازه در زلزله دور نسبت به زلزله نزدیک بیشتر است و همچنین نشست سازه در زلزله ورزقان در ایستگاه‌های مطرح ‌شده بیشتر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Numerical modeling of dynamic response and effect of near and far field earthquake of urban railway Station near to fault region (case study: line 2 urban railway Stations)

نویسندگان [English]

  • Alireza Abbasnejad
  • Abolfazl Shahamat
Technical Faculty of Marand, University of Tabriz, Tabriz , Iran
چکیده [English]

     For the first time in January 1991, the issue of studies and construction of urban trains was proposed by the esteemed representatives of the city of Tabriz in the Islamic Consultative Assembly. Due to the increasing growth of intercity travel in Tabriz and the need to use a 2-rail transportation system in order to reduce traffic problems, studies of Tabriz city train lines were conducted and Tabriz city train network including 4 routes, a total of 60km and 63 stations were designed.
     The analysis of underground structures is very complex due to the interaction with the surrounding environment in a dynamic state. For this reason, less research has been done. One of the first people who investigated the effect of earthquakes on underground structures is Newmark, in 1968 he presented an easy method to calculate the relative strains of underground pipe structures and long tunnels (Bozorgnia et al., 1995). In 1969, Kuesel established a simple method for calculating earthquake forces on linear tunnels, which in most cases is the basic of later works. Douglas and Warshaw in 1971 presented the results of tunnel design analysis under the influence of earthquakes. Lee and Trifunac in 1979 investigated the response of the lined tunnel under the shear wave effect. In 1981, Owen and Scholl's studied three types of deformations, including compressive-tensile, longitudinal bending, and rhomboidal and elliptical deformations as the result of seismic vibrations in underground structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Line 2 Tabriz metro
  • Underground metro station
  • Dynamic analysis of underground structures
  • ABAQUS software
  • Finite element method
  • Near zone fault
  1. کاغذچی م، "ارزیابی پتانسیل روانگرایی با استفاده از روش انرژی خط 2 متروی تبریز"، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، پایان­نامه کارشناسی ارشد، 1393.

    مهندسین مشاور پژوهش عمران راهور، "گزارش نهایی مطالعات ژئوتکنیک"، مرحله اول، جلد اول، تجزیه و تحلیل اطلاعات، 1387.

    Alielahi H, Adampira M, “Seismic effects of two-dimensional subsurface cavity on the ground motion by BEM: amplification patterns and engineering applications”, International Journal of Civil Engineering, building adjacent to deep excavation, Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 2015, 79, 149-170. Doi:10.1007/s40999-016-0020-7.

    Asheghabadi MS, Matinmanesh H, “Finite Element Seismic Analysis of Cylindrical Tunnel in Sandy Soils eith Consideration of Soil-Tunnel Interaction”, The Twelfth East Asia-Pacific Conference on Structural Engineering and Construction (pp.3162-3169). Doi:10.1016/j.proeng.2011,07.399.

    Bozorgnia Y, Niazi M, Campbell KW, “Characteristics of free-field vertical ground motion during the Northridge earthquake [J]”, Earthquake Spectra, 1995, 11 (4), 515-525.

    Douglas WS, Warshaw R, “Design of Seismic Joint for San Francisco Bay Tunnel”, Journal of the Structural Division, ASCE, 1971, 97, ST4.

    Kuesel TR, “Earthquake design criteria for subways”, Journal of the Structural Division, ASCE, 1969, ST6, 1213-1231.

    Kuribayashi E, Iwasaki T, Kawashima K, “Dynamic behavior of a subsurface tubular structure”, Proceedings of the Fifth Symposium on Earthquake Engineering, 1974, India.

    Lee VJ, Karl J, “Diffraction of SV waves by underground”, Circular, Cylindrical Cavities, Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 1992, 11 (8) 445-456.

    Lee V, Trifunac MD, “Response of tunnels to incident SH-waves”, Journal of the Engineering Mechanics Division, 1979, 105 (4), 643-659.

    Liang J, Zhang J, Ba Z, “The effect of underground cavities on design seismic ground motion”, Proceedings of 15 World Conference Earthquake Engineering, Lisbon, Paper ID, 2012.

    Liang JW, Zhang H, Lee VW, A, “Series solution for surface motion amplification due to underground group cavities: Incident P waves”, Acta Seismoloica Sinica, 2004, 17 (3), 296-307.

    Luco J, De Barros F, “Dynamic displacements and stresses in the vicinity of a cylindrical cavity embedded in a half-space”, Earthquake Engineering and Structural Dynamics, 1994, 23 (3), 321-340.

    Owen GN, Scholl RE, “Earthquake engineering of large underground structures”, Report Number FHWA/RD-80/195, prepared for the Federal Highway Administration and National Science Foundatio, 1981.

    1. Yiouta-Mitra G, Kouretzis G, Bouckovalas A, Sofianos, “Effect of underground structures in earthquake resistant design of surface structures”, Dynamic Response and Soil Properties, 2007, 1-10.

    Patil M, Choudhury D, Ranjith PG, Zhao J, “Seismic analysis of tunnels in soft soils: a state-of-the-art review”, In: Proc of the International Conference on Soft Ground Engineering (ICSGE 2015), December 3-4, 2015, Singapore, pp. 625-634.