ارزیابی اثرات احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری و کشاورزی بر بهبود روند کیفی و آلودگی رودخانه دز

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

2 گروه مهندسی آب، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی شرایط کیفی و ارزیابی اجرای تصفیه­خانه­های فاضلاب شهری، کشاورزی و صنعتی بر روند آلودگی و کیفیت رودخانه دز، در 133 بازه و با استفاده از نرم­افزار QUAL2K انجام شد. مدل طی سناریوی اول با در نظر گرفتن شرایط واقعی تخلیه آلاینده­ها برای تیرماه سال­های 93-87 مورد واسنجی و صحت­سنجی قرار گرفت. نتایج نشان داد از بین پارامترهای اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی (CBOD)، نیتروژن نیتراتی (N-NO3) و هدایت الکتریکی (EC)، شدت آلودگی BOD و EC بالا می­باشد. در سناریوی دوم طرح تصفیه­خانه بر روی چهار منبع نقطه­ای مشخص با آلودگی بالا انجام شد و وضعیت رودخانه از نظر آلودگی BOD تا حد قابل قبولی بهبود یافت. اجرای سناریوی سوم با توجه به استاندارد تخلیه فاضلاب­ها به آب­های سطحی (حداقل مقدار 2 میلی­گرم بر لیتر برای DO و حداکثر مقادیر 30 و 50 میلی­گرم بر لیتر برای BOD و NO3) انجام شد که ضمن کاهش BOD مقدار EC نیز کاهش یافت. در نهایت مشخص شد احداث تصفیه­خانه به‌تنهایی برای تمامی منابع آلاینده امری پرهزینه و غیرممکن به نظر می­رسد؛ بنابراین بهتر است فاضلاب شهر دزفول، پساب پرورش ماهی، مجتمع هفت­تپه و کارخانه کاغذسازی پارس تصفیه گردد؛ اما در خصوص زهکش­های کشاورزی اقدامات اصلاحی مانند اصلاح در نوع سیستم­های آبیاری، کودهای مصرفی، الگوی کشت منطقه و غیره در مبدأ صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating the Effects of Constructing Urban and Agricultural Wastewater Treatment Plants on Improvement of Quality and Contamination Trends of Dez River

نویسندگان [English]

  • Nafise Rafiee 1
  • Arash Azari 2
1 Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Razi University, Kermanshah
2 Department of Water Engineering, Faculty of Science and Agricultural Engineering, Razi University , Kermanshah
چکیده [English]

Dez River, as the third largest river of Iran, plays a major role in the economic, social, and environmental life of the north part of Khuzestan Province. The urban, industrial, and agricultural wastewater along with the sugar cane project have confronted the river life with challenges, especially in critical sections. The population growth, the reduction in river discharge, and inter-basin water transfer projects have a direct effect on the escalation of river pollution. Considering the recent investments conducted by the government in order to construct treatment plants in the region, the aim of this study was to investigate the trend of qualitative changes and then to evaluate the effects of implementing municipal, agricultural, and industrial wastewater treatment plants on the quality and contamination of the river, especially in sensitive sections.

کلیدواژه‌ها [English]

  • QUAL2K model
  • Treatment plants
  • Dez river
  • Quality
  • Contamination
بیگلری م، سیما س، سعادتپور م، "شبیه­سازی کیفیت آب رودخانه در شرایط بحرانی و اثر بخشی اقدامات مدیدیتی: مطالعه موردی زرینه رود"، کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران، دانشگاه تهران، 26 و27 بهمن ماه، 1395.
پروژه تدوین برنامه بهره­برداری از آب­های شور، لب­شور و غیرمتعارف در سطح حوضه­های آبریز کشور، گزارش شماره 6، "سیاست و استراتژی­های مناسب برای استفاده از آب­های شور، لب­شور و غیرمتعارف"، تهیه توسط مهندسین مشاور یکم، 1386.
سازمان حفاظت محیط زیست، "ضوابط و استانداردهای زیست محیطی (در زمینه محیط زیست انسانی)"، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست، 1387.
عاشق­معلا م، حمامی م، "نقش توان خودپالایی رودخانه­ها در تعیین مجاز پارامترهای کیفی پساب­ها"، علوم و مهندسی محیط زیست، 1393، 1 (2)، 49-37.
کارآموز م، کراچیان ر، "برنامه­ریزی و مدیریت کیفی سیستم­های منابع آب"، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، ایران، 1393، 40-35.
میرباقری س ا، محمودی ش، خضری س م، "مدل­سازی تغییرات نیتروژن و فسفر در طول رودخانه چالوس با استفاده از نرم­افزار QUAL2K"، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست، 1390، 40 (3)، 60-49.
نجفی ح، محمود پور ط، "مدل­سازی کیفی رودخانه قره سو با استفاده از مدل QUAL2K"، اولین همایش ملی جریان و آلودگی آب، دانشگاه تهران، ۱۳۹۱.
هاشمی ب، "اندازه­گیری و مدل­سازی کیفیت آب رودخانه­های شاپور، دالکی و حله"، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، 1388.
هاشمی س ح، رنجکش ی، رمضانی س، قاسمی زیارانی ا، "تحلیل مقایسه­ای کیفیت آب رودخانه کرج با تکنیک آماری تحلیل عاملی و مدل QUAL2K"، اولین همایش ملی جریان و آلودگی آب، دانشگاه تهران، ۱۳۹۱.
Bagherian Marzouni M, Akhondali AM, Moazed H, Jaafarzadeh N, Ahadian J, Hasoonizadeh H, “Evaluation of Karun River Water Quality Scenarios Using Simulation Model Results”, International journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 2014, 2 (2), 339-358.
Chapra S, Pelletier G and Tao H, “A Modeling framework for simulating river and stream water quality, Version 2.04: Documentation and user’s manual”, Civil and Environmental Engineering Dept, Tufts University, Medford, MA, 2006.
Fan C, Ko CH, Wang WS, “An innovative modeling approach using qual2k and HEC-RAS integration to assess the impact of tidal effect on River Water quality simulation”, Journal of Environmental Management, 2009, 90 (5), 1824-1832.
Mathew M, Yao Y, Cao Y, Shodan Kh, Ghosh I, Bucci V, Leatao Ch, Njoka D, Wei I, Hellweger L, “Anatomy of an urban waterbody: A case study of bostons mudyy river”, Enviromental Pollution, 2011, 159 (8-9), 1996-2002.
Mehrasbi MR, Farahmand Kia Z, “Water Quality Modeling and Evaluation of Nutrient Control Strategies Using QUAL2K in the Small Rivers”, Journal of Human Environment and Health Promotion, 2015, 1 (1), 1-11.
Pelletier G, Chapra S, “QUAL2Kw theory and documentation A modeling framework for simulating river and stream water quality”, Environmental Assessment Program Olympia, Washington, 2008, 98504-7710.
Rafiee M, Akhond Ali AM, Moazed H, Jaafarzadeh N, Zahraie B, “A Case Study of Water Quality Modeling of the Gargar River, Iran”, Journal Of Hydraulic Structures, 2013, 1 (2), 10-22.
Zhang R, Qian X, Yuan X, Ye R, Xia B, Wang Y, “Simulation of Water Environmental Capacity and Pollution Load Reduction Using QUAL2K for Water Environmental Management”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2012, 9 (12), 4504-4521.