%0 Journal Article %T پهنه بنـدی مکانی کربن منوکسید با روش‌های رایج و نوین درون‌یابی (مطالعه موردی: شهر تهران) %J نشریه مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تبریز %I معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز %Z 2008-7918 %A هوشنگی, نوید %A مهدی زاده قراخانلو, نوید %D 2021 %\ 12/22/2021 %V 51.4 %N 105 %P 141-152 %! پهنه بنـدی مکانی کربن منوکسید با روش‌های رایج و نوین درون‌یابی (مطالعه موردی: شهر تهران) %K کربن منوکسید %K درون یابی مکانی %K روش های رایج درون یابی %K شبکه عصبی مصنوعی %K فازی تاکاگی- سوگنو %R 10.22034/jcee.2020.38774.1921 %X گازکربن منوکسید (CO) باعث ضایعات عصبی پایدار و مرگ‌ومیر در درازمدت می‌شود. روش­ های مختلفی برای درون­ یابی و پهنه­ بندی CO استفاده شده است که هر کدام مزایا و معایبی دارند. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی روش­های پهنه ­بندی آلودگی گاز CO در شهر تهران می­ باشد. در این تحقیق روش ­های درون ­یابی رایج (وزن ­دهی معکوس فاصله، تابع پایه شعاعی و کریجینگ (ساده، عادی و عمومی)) و روش ­های نوین ارائه شده (شبکه عصبی مصنوعی و فازی تاکاگی- سوگنو (Takagi-Sugeno) با خوشه ­بندی فازی) در حوزه­ آلودگی هوا ارزیابی شدند. بدین منظور داده­ های سال 1397 از ایستگاه ­های سنجش آلودگی هوای شهر تهران (34 ایستگاه) جمع ­آوری و پس از ارزیابی داده­ ها، درون ­یابی CO در ماه ­های مختلف انجام شد. دقت روش­ های مورد بحث با استفاده از  خطای جذر میانگین مربعات (RMSE) و میانگین خطای مطلق (MAE) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد خطای درون ­یابی با روش­ های ارزیابی شده، بالا می ­باشد (حداقل ppm349/0RMSE= و ppm205/0MAE=) که می‌تواند ناشی از تعداد کم ایستگاه­ های سنجش آلودگی و عدم پراکندگی مناسب آن­ ها باشد. از بین روش ­های موجود، روش فازی تاکاگی- سوگنو در محاسبات پنج ماه، تابع پایه شعاعی و کریجینگ عادی هرکدام در سه ماه و کریجینگ عمومی در یک ماه به عنوان روش بهینه انتخاب شدند. دقت روش فازی تاکاگی- سوگنو با وجود بهینگی در پنج ماه، در بقیه ماه­ ها نیز به مقادیر بهینه نزدیک بود. لذا، روش فازی تاکاگی- سوگنو در مدل­سازی آلودگی هوا در شرایطی که تعداد داده ­ها کم باشد و نرمال بودن داده ­ها تأمین نشود روش مناسب­تری می‌باشد. نتایج این تحقیق می ­تواند در پهنه ­بندی مکانی سایر پدیده­ های جغرافیایی نیز کاربرد داشته باشد. %U https://ceej.tabrizu.ac.ir/article_11661_8605a356db13a87a5500fc0e62426165.pdf