بررسی عملکرد و کارائی روش برنامه‌ریزی بیان ژن در برآورد عمق آبشستگی پایه‌های پل در بسترها‌ی با خاک چسبنده و غیر چسبنده

نوع مقاله : مقاله کامل پژوهشی

نویسندگان

دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

چکیده

     پیش­بینی عمق آبشستگی پایه پل برای طراحی ایمن و اقتصادی پل ضروری است. در واقع، آبشستگی نوعی فرسایش در اطراف پایه می­باشد، که در اثر جریان­های پیچیده گردابی رخ داده و به صورت کلی باعث ایجاد یک گودال در اطراف پایه­های پل می­شود. تاکنون، تحقیقات آزمایشگاهی و صحرایی در زمینه آبشستگی اطراف پایه­های پل، منجر به ارائه روابط متعدد برای برآورد حداکثر عمق آبشستگی شده است. ولی به دلیل عدم قطعیت در عملکرد، نتایج حاصل از روابط موجود جامع و قابل قبول نمی­باشد. روش برنامه­ریزی بیان ژن (GEP) روش تکاملی نوینی است که به دلیل بالا بودن سرعت همگرایی محاسبات و دقت شبیه­سازی، در اکثر پدیده­های طبیعی می­تواند مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق، روش GEPبرای تخمین میزان آبشستگی پایه­های پل در بستر­های با خاک چسبنده و غیر چسبنده مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از شبیه­سازی نشان دادند که برنامه­ریزی بیان ژن (GEP) در تخمین عمق آبشستگی پایه­های پل در بستر­های با خاک چسبنده و غیر چسبنده، در مقایسه با معادلات غیر خطی موجود عملکرد مؤثر و کارائی بهتری دارد. همچنین بین معادلات موجود، معادلهCSU  برای بسترهای با خاک چسبنده و غیر چسبنده و معادله Hancu برای داده­های بستر با خاک چسبنده منجر به نتایج بهتری شده است. بر اساس نتایج تحلیل حساسیت، عدد فرود پایه بیشترین تأثیر را بر میزان عمق آبشستگی برای بستر با غیر چسبنده در حالت بی­بعد دارد، اما برای داده­های میدانی عمق جریان مؤثرتر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Efficiency of Gene Expression Programming Method to Estimate the Scour Depth in Cohesive and Non-Cohesive Soil Beds at the Bridge Piers

نویسندگان [English]

  • Kiyoumars Roushangar
  • Mohammad Taghi Aalami
  • Shabnam Mirheidarian
Faculty of Civil Engineering, University of Tabriz

کلیدواژه‌ها [English]

  • Local scour
  • Bridge pier
  • cohesive soils
  • Non-cohesive soils
  • Gene expression programming
]1[     شفاعی بجستان، م.، "مبانی نظری و عملی هیدرولیک انتقال سوب"، چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، 1387.
[2]        Shen, H. W., Schneider, V. R., Karaki, S. S., "Local Scour around Bridge Piers", ASCE Journal of Hydraulic Division, 1969, 95 (11), 1919-1940.
[3]        Jain, S. C., Fischer, E. E., "Scour around Circular Bridge Pier at High Froude Number", Report of Federal Highway Administration, 1979a, FHWA-RD-79-104, pp 308-317.
[4]        Grade, R. J., Kothyari, U. C., "Scour Around Bridge Pier", PINSA, 64 (4), 596-580.
[5]        Aytek, A., Kisi, O., "A Genetic Approach Programming to Suspended Sediment Modeling", Journal of Hydrology, 2008, 351, 288-298.
[6]        Aytek, A., Alp, M., "An Application of Artificial Intelligence for Rainfall Runoff Modeling", Journal of Earth System Science, 2008, 117 (2), 145-155.
[7]        Ferreira, C., "Gene Expression Programming: A New Adaptive Algorithm for Solving Problems", Complex Systems, 2005, 13 (2), 87-129.
[8]        Lopes, H. S., Weinert, W. R., "EGIPSYS: Anenhanced Gene Expression Programming Approach for Symbolic Regression Problems", International Journal of Applied Mathematics and Computer Science, 14 (3), 375-384.
[9]        Ferreira, C., "Automaticlly Defined Functionsin Gene Expression Programming", Genetic Systems Programming: Theory and Experiences, Studies in Computational Intelligence, Springer-Verlag, 2006, pp 21-56.
[10]     Hancu, S., "Sur Le Calcul Des Affouillements Locaux Dans La Zone Des Piles Des Ponts", The 14th International Association of Hydraulic Research Congress, Paris, France, 1971, pp 299-313.
[11]     US Department of Transportation, "Evaluating Scour at Bridges", Federal Highway Administration (FHWA), Washington DC, US, 1993.
[12]     Froehlich, D. C., "Local Scour at Bridge Piers from Onsite Measurements", US Geological Survey, Water Resources Division, 1987.
[13]     Ettema, R. E.," Scour at Bridge Piers", Report 216, University of Auckland, Auckland, New Zealand, 1980.
[14]     Breusers, H. N. C., "Scour around Drilling Platforms", International Assocciation of Hydraulic Reserches, 1965.
[15]     Depnath, K., Chaudhuri, S., "Laboratory Experimental on Local Scour around Cylinder for Clay-sand Mixed Beds", Engineering Geology, 2010, 51 (61), 1-11.
[16]     Federal Highway Administration, "Exprimenal Study of Scour around Circular Pier in Cohesive Soils", FHWA- RD-99-186, 1999.
[17]     Federal Highway Administration, "Bridge Scour in Nonuniform Sediment Mixtures and in Cohesive Materials", FHWA-RD-03-083, 2003.
[18]     BSDMS Summary Report, "South Platte River", http://water.usgs.gov/site-list.htm, 1984.